Иһинээҕитигэр көс

Николай Максимов

Биики_Домох диэн сиртэн ылыллыбыт

Николай Иванович Максимов - саха биллиилээх суруналыыһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруналыыстыкаҕа судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата.

  •  

Сахалар саҥаҕа сүрдээх дьоҕурдаах дьоммут.

  — Саха саҥата. - Дьокуускай: Бичик, 2010, с.5
  •  

Далан кэмэ - кэлэр үйэ.

  — Саха саҥата. - Дьокуускай: Бичик, 2010, с.147
  •  

Бастыҥтан бастыҥнар холбоһоллор, төрүөҕүҥ кэскилэ онтон быһаарыллар. Бэл үөн-көйүүр, көтөр-сүүрэр итини тутуһар.

  — Саха саҥата. - Дьокуускай: Бичик, 2010, с.189
  •  

Өбүгэбит биһиэхэ баай культураны хаалларбыта, ону сатаан, өйдөөхтүк туһанан аан дойду норуоттарын культуратыгар киллэрэр кылааппытын хаҥатан истэрбит омук быһыытынан үйэбит уһуо этэ.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.3
  •  

Дьиҥэр, народнай театрдар интеллигенцияҕа, эдэр ыччакка тирэҕирэн үлэлиэхтээхтэр.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.7
  •  

Далан кэмэ - кэлэр үйэ.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.147
  •  

Драматург булбут тиэмэтэ төһө да арылхайын, конфлига сытыытын иһин, манна көстөр персонажтар оруоллара быһаарар миэстэни ылбат буоллахтарына, пьеса суолтата сүтэр.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.11
  •  

Саха сиригэр театры таптыыллар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.12
  •  

Национальнай театр үөскээһинэ ханнык баҕарар омук духовнай олоҕор биир сүҥкэннээхэй событие, өрө көтүү буолар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.20
  •  

Дьаакып – норуот сырдык баҕатын түмэн көрдөрөр сүдү характер (Алампа "Дьадаҥы Дьаакып" драматын туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.62
  •  

Норуот олоҕун киэҥник уонна кырдьыктаахтык ылан түмэн көрдөрүү, бөдөҥ характердар, көрөөччү өйүгэр-санаатыгар чопчу туһаайыллыбыт ис хоһоон - саха эрдэтээҥи драматургиятын сүрүн күүһэ.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.64
  •  

Юрий Платонов ырыа ис хоһоонугар иҥэн-тоҥон киирэринэн, чахчы иэйиилээхтик ханнык баҕарар ырыаҕа бэйэтин сыһыанын биэрэн ыллыырынан уратылаах.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.65
  •  

Ойуунускай тыла аҥардас истэргэ кэрэ, дьиҥнээх төрүт-уус саха норуотун тыла буоларын ааһан, бу охсуһар, айар-тутар тыл.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.71
  •  

Симон Федотов артыыс быһыытынан саамай сыаналанар өттө - кини ханнык да уобараска оонньоотор персонаж ис эйгэтин спектакль сүрүн ирдэбилигэр сөп түбэһиннэрэн айарга дьулуһар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.74
  •  

Баһылай Харысхал - эдэр ааптар. Норуот олорон ааспыт тыҥааһыннаах, өлөр-тиллэр охсуһууга сылдьыбыт сылларын була, оҥоро сатаабакка ис сүрэҕиттэн истиҥник этигэр-хааныгар иҥэрэн, дууһатыгар сөҥөрөн чиэһинэйдик суруйара махталлаах.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.82
  •  

А.Кулаковскай, А.Софронов, Н.Неустроев айымньылара профессиональнай театр үөскүүрүгэр төрүтү, бөҕө олоҕу биэрбиттэрэ.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.82
  •  

Саха театра силис-мутук тардан үөскээн-сайдан иһиитэ нуучча бөҕө, олохтоох-сиэрдээх баай реалистическай искусствотын кытта ыкса ситимнээх.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.82
  •  

Ханнык баҕарар театрга артыыс сүрүннүүр оруолу ылар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.83
  •  

Саха профессиональнай театрын дьиҥ төрдө саха норуотун баай фольклоругар сытар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.83
  •  

Саха киһитэ хайдахтаах курдук уус-уран кэпсээнньитий, хайдахтаах тулуурдаах истээччиний!

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.83
  •  

Саха артыыһа үчүгэйдик эбэтэр куһаҕаннык оонньуон сөп, ол эрээри кини хайаан да уобараһы айарга дьулуһуо.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.83
  •  

Дмитрий Федорович, кырдьык да, уһулуччулаах артыыс эрэ буолбакка гражданин, личность быһыытынан сүдү киһи этэ (Дмитрий Ходулов туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.84-85
  •  

Ханнык баҕарар артыыс классикаҕа да, аныгы репертуарга киэҥник туһаныллар буоллаҕына киниэхэ айан умсулҕан, бэйэ күүһүгэр, дьоҕуругар эрэл үөскүүр.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.87
  •  

Театрга кэлэн биһиги, көрөөччүлэр, бириэмэни тохтотон, бу маннык үлэлээн-хамсаан, айан-тутан улуу да кэмҥэ, кэрэ да дьон олорор эбиппит ээ, диэн сүөм үрдээн, санаалыын сайдан, сүрэхтиин сөбүлээн, үөрэн-көтөн тарҕаһабыт.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.88
  •  

Көрүҥнүүн-бодолуун, быһыылыын-майгылыын, өйдүүн-санаалыын Герасим Васильев дьиҥнээх саха артыыһа.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.119
  •  

Бассабыыктар саҥардыы былааһы ылан күннээн-күөнэхтээн эрэр кэмнэригэр маннык пьесаны суруйуу суруйааччы харса суоҕун, гражданскай иэһин үрдүктүк өйдүүрүн туоһута (Николай Неустроев "Тар" комедиятын туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.136
  •  

Андрей Борисов төрөөбүт норуотун улуу муудараһыгар, дириҥ улаҕалаах өйүгэр, баай философиятыгар тирэҕирбитэ, кини төрөппүт чулуу уолаттарын өйдөрүн-санааларын сахалыы тыыннаан үөһэ көтүтэн, өлбөт аналлаата.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.143
  •  

Киһи тус бэйэтин өйдөбүлэ общество сиэрин-майгытын кытта сөп түбэспэт буоллаҕына комедия түгэнэ үөскүүр (Николай Неустроев "Куһаҕан тыын" айымньытын туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.150
  •  

Суох, куһаҕан тыын иччигэ, абааһыга буолбатах, куһаҕан тыын - бары сиэри-майгыны кэһэн, оҕо-уруу, дьон-сэргэ диэн сырдык өйдөбүллэри тэпсэн киһилии сэбэрэни сүтэриигэ сытар диэн драматург этэр (Николай Неустроев "Куһаҕан тыын" айымньытын туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.150
  •  

Бырдаахап алдьархайа - саҥа олоҕу кытта саҥа сиэр-майгы үөскээһинин билбэтэ, билэргэ да кыһаммата (Николай Неустроев "Куһаҕан тыын" айымньытын туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.150
  •  

Революция иннинээҕи саха үөрэхтээх интеллигенцията төрөөбүт норуоттарын ааҥнаан иһэр аана суох алдьархайтан өрүһүйээри туруулаһан охсуспуттара.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.151
  •  

Кини спектакла притчевай ис хоһоонноох ханнык эрэ ытык дьайыыны санатар (режиссер Юрий Макаров туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.163
  •  

А.И.Софронов драмалара бу үйэ саҕаланыытыгар суруллубуттара. Ол тухары Алампа драмаларын нөҥүө бүгүҥҥү биһиги олохпутун тыктаран көрөрбүт тохтообот.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.164
  •  

Народнай театрдар миэстэтигэр тугунан да кэмнэммэт улахан үлэни ыыталлар, кинилэр дууһа эмчиттэрэ буолаллар.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.168
  •  

Сиэн Өкөр пьесалара ураты эйгэлээхтэр, ону кини аҕыйах ремарканан да олус бэргэнник ойуулаан кэбиһэр дьоҕурдаах.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.170
  •  

Сиэн Өкөр пьесалара омос көрүүгэ төһө да курус тыыннаах курдук буоллар, киһини өрө көтөҕөр, чэбдигирдэр, ыраастыыр күүстээх.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.171
  •  

Классика диэн, ханарытан эттэххэ, нация духовнай сайдыытыгар сүҥкэн суолталаах, төһө да кэм ааспытын иһин күөрэйэн тахса турар, күндү кылаат буолар бастыҥ уус-уран айымньыларбытын ааттыыбыт.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.172
  •  

Классика хайа да кэмҥэ кырдьыбат, араас өҥүнэн күлүмүрдүү оонньоон, билиҥҥи олоххо сыһыаннаах саҥа ирдэбиллэри туруоран эдэригэр түһэн иһэр дьиктилээх.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.172
  •  

Алампа драматургията - саха олоҕун энциклопедията. Кини пьесаларынан атын омук дьоно саха норуотун туһунан толору өйдөбүлү ылыан сөп.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.172
  •  

Алампаны Саха эрэ театра туруоруон, кини пьесаларыгар саха эрэ артыыһа оонньуон сөп. Кини сахата бэрт.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.174
  •  

Саха драматическай театрын историятыгар үйэни түмүктүү, саҥа үйэни көрсө, аан дойду таһымыгар хоруйдуур этапнай спектакль тахсан эрэр ("Кыыс Дэбилийэ" спектакль туһунан).

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.177
  •  

Оҕоҕун бэйэҥ тылгар-өскөр уһуй, үйэлэргэ муспут баай үгэскэр сыһыар, үтүөнү утумнаа - "Кыыс Дэбилийэ" спектакль сүрүн идеята.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.200
  •  

Андрей Борисов эт-хаан бэйэтин норуотун айымньыларын Сахатын театрын сценатыгар туруоран аатырда. Ол аата саха да суруйааччыта аан дойду таһымыгар хоруйдуур, киһи аймаҕы долгутар "чулуу айымньыны" айар кыахтаах эбит дэттэ.

  — Театр уонна олох. - Дьокуускай: Сайдам, 2005, с.236