Кыыс

Кыыс оҕо — быһа барыллаан 15-16 сааһыгар дылы дьахтар аймах. Ким эрэ кыыс оҕото (сааһыттан тутулуга суох) эдэр дьахтар, урут кэргэннэнэ сылдьыбатах кэргэнэ суох дьахтар, эр киһини кытта сылдьыһа илик дьахтар. Сорох түөлбэ тылыгар - кэргэн, ойох.

Кыыс оҕо туһунан өс хоһоонноро

• Кыыс оҕо сирэйигэр дьоллоох.
• Кыыс оҕо тэллэҕэр уон уоттаах.
• Кыыс оҕо санаата аһынааҕар кылгас, көхсө сиэҕинээҕэр кыараҕас.
• Уол оҕотооҕор кыыс оҕо уота сылаас.
• кыыс оҕо- омук анала.
• Кыыс оҕо маныыта баҕанатыгар хаалар.
• Сүктэр кыыс кэннин хайыһан көрбөт ыйаахтааҕар дылы.
• Төрөөбүтүгэр олорор кыыс дьоло суох буолар
• Дьоллох кыыс төрөөбүтүттэн ийэтиттэн,аҕатыттан ыраах эргэ барар.
• Кыыс оҕо атыылаах-сулуулаах буолар.
• Кыыс дьахтар кытыйатын-хамыйаҕын кытта кырбаһар,ойоҕо суох уол үтүлугун-бэргэһэтин кытта охсуһар.

Кыыс оҕо туһунан уус-уран айымньыга

	Дьиэни иччилии, Сүөһүнү күрүөлүү, Оҕону уйалыы, Сыаҕа сыыттанар сыччыыйдаах, Кыптый кыбыныылаах Кыыс оҕо кэллэ...
	— А.Е. Кулаковскай, Ырыа-хоһоон.- Якутскай, 1978, С. 61

	Уон алталаах-сэттэлээх сааспар Быһа көтөр Быыппастыгас бэйэлэнэн, Кытыгырас атах, Кырыытынан тыкаарай, Кыдьараҥ дьиэрэҥкэй Кыыс оҕо Кылаан бэрдэ буоларбар, Сыһыыга-хонууга көрбүт дьон Сыһыаран ааттаабыттара - "Сырбаҥалыыр-татакалыыр Сырбаҥ-татай Сытыы кыыс" диэн...
	— А.Е. Кулаковскай, Ырыа-хоһоон.- Якутскай, 1978, С. 63

Кыыска сыһыаннаах сомоҕо домохтор

• Сырбаҥ-татай - 16—17 саастаах кыыс